Een sportblessure is een vorm van lichamelijk letsel dat tijdens het sporten is ontstaan met 1 of meerdere van onderstaande gevolgen:
De verdere uitvoering van de sport wordt gehinderd;
Het sporten moet gestaakt worden;
Meedoen aan de eerstvolgende training of wedstrijd is onmogelijk of onverantwoord;
Arbeids- of schoolverzuim op de komende arbeidsdagen;
Acute medische hulp is noodzakelijk.
Voetbal staat op nummer 1 in de top tien van de sporten met de meeste blessures.
Het uitvoeren van een goede warming-up en een cooling-down zijn al een grote stap richting blessurevrij sporten.
De preventie van blessures (verdeeld naar oorzaak) wordt verder besproken in een volgende deel.
Raadpleeg altijd na de initiële behandeling een arts die een juiste diagnose kan stellen en die de speler dan zo nodig naar een kinesitherapeut doorverwijst.
De combinatie van rust, ijs, Compressie, elevatie en stabilisatie (rices-principe) is het meest geschikt als behandeling bij acute sportletsels. Wanneer we deze behandeling adequaat toepassen wordt:
De hoeveelheid weefselbeschadiging verminderd
De zwelling beperkt
Pijn verminderd
Rust
Het letsel zal men initieel zo veel mogelijk laten rusten om verdere beschadiging te vermijden.
Ijs
Ijs veroorzaakt een lokaal vaatvernauwend effect waardoor bloeding en zwelling beperkt blijven. IJs heeft een spierontspannende werking en is pijnstillend.
Compressie
Onmiddellijk na en liefst tijdens de koudeapplicatie moet men een drukverband aanleggen. Door het drukverband blijft de bloeddruk in de gewonde bloedvaten onder controle, waardoor oedeem en hematoomvorming (blauwe plek) worden beperkt. Wel moeten we opletten dat de druk van onder naar boven toeneemt en dat de druk op zich niet te groot is.
Elevatie
Het gekwetste lidmaat zal zoveel mogelijk hoog gelegd worden, om verdere zwelling te voorkomen. Bij een voet- of enkelletsel zal men het onderste lidmaat hoger leggen en het gestrekte lidmaat bij voorkeur volledig ondersteunen.
Stabilisatie
Het lidmaat zal eventueel gestabiliseerd/gefixeerd worden zodat het volledig kan rusten.
Procedure
Verkies het gebruik van ijszakjes (plastiek zakje met ijsblokjes of ijsschilfers) omdat de combinatie van gel-compressen (cold-packs) een reëel gevaar voor vervriezing inhoudt. Ijszakjes mogen rechtstreeks op de huid gelegd worden.
Plaats de ijspak direct op de huid bovenop het letsel en mouleer de pak rond de contouren van het lidmaat.
Pas toe binnen de 10 minuten na het letsel.
Gel-compressen kunnen te koud zijn, pas ze niet toe direct op de huid (leg bij voorkeur een vochtige doek tussen de ijspak en de huid.)
Chemische cold-packs koelen niet zo sterk af als ijsinpakkingen en kunnen brandwonden veroorzaken wanneer ze lekken Fixeer de ijspak met een elastische windel (voldoende breed).
Breng het verband nauwsluitend aan, doch niet te strak, met een druk van onder naar boven.
Het verband moet het volledig aangedane gebied omvatten, ook dat gedeelte dat niet door het ijspak wordt bedekt.
Het elastisch verband wordt constant aangehouden gedurende de eerste 20 tot 24 uur na het letsel (uitgezonderd de momenten waarop het ijspak wordt weggenomen of teruggeplaatst).
Breng het lichaam in hoogstand (20-25 cm boven het niveau van het hart) • Stabiliseer zodat de omliggende spieren kunnen ontspannen.
Na 30 tot 45, neem de ijspak weg, breng het elastisch verband terug aan en houdt de elevatie aan.
De speler mag, indien noodzakelijk, vlug een douche nemen maar het aangedane lichaamsdeel moet omwonden blijven. Plaats terug ijs direct na de douche.
Breng een ijspak aan om de twee uur en dit tot aan het slapen gaan.
Het elastische verband moet gedragen worden gedurende de nacht.
Gebruik krukken wanneer een letsel van het onderste lidmaat bij het stappen pijn veroorzaakt. Gebruik de ijspakkingen intermittent: 20 tot 30 minuten aan / 40 tot 60 minuten af (verhouding 1⁄2).
Voor de meeste gewrichten is 20 minuten voldoende, voor spierletsels wordt het ijs bij voorkeur iets langer op het letsel gehouden.
Behandel tenen en vingers enkel tot 15 minuten met rustpauzes van 30 tot 60 minuten.
Pas continu compressie en elevatie en druk toe.
Wanneer het geblesseerde lidmaat langer dan 10 minuten in afhangende positie verkeerd
(douche, verplaatsingen) start onmiddellijk erna met ijs.
Frequentie van RICES
Rust: tot het aangedane lichaamsdeel kan functioneren zonder pijn.
Ijs: intermittent voor de eerste 12 tot 24 uur na het letsel.
Elevatie: zo veel mogelijk gedurende de eerste 24 uur.
Compressie: constant tot de zwelling is verdwenen.
Stabilisatie: tot het aangedane lichaamsdeel kan functioneren zonder pijn